Oosthem, Johanneskerk
|
| Kerk |
|
De kerk is gebouwd van 1860-1861 als vervanging van een oudere kerk uit de tweede helft van de dertiende eeuw, naar een
ontwerp van de Sneker architect, tevens directeur van de gasfabriek, Albert Breunissen Troost. De bouw kostte ƒ 31.000,–
en is in 1861 in gebruik genomen. De kerk werd in 1861 in gebruik genomen. Het is een grote kerk voor een klein dorp. De
buitenkant is eenvoudig van rood metselwerk en er zijn rondboogvensters aangebracht. Het uiterlijk henrbergt verschillende
stijlen maar heeft met name neoclassicistische trekken. Aan de oostzijde bevindt zich de consistoriekamer dat lijkt op een
smal driezijdig gesloten koor. De toren bestaat uit twee gepleisterde geledingen en is binnen de eveneens gepleisterde westgevel
opgenomen. Het wordt bekroond door een ingesnoerde naaldspits, bekleed met leien. In de toren hangen twee klokken, die in 1949
zijn gegoten door klokkengieterij Petit & Fritsen te Aarle-Rixtel. De vorige klokken waren in 1943 gevorderd door de Duitse
bezetters en zijn na de bevrijding niet teruggekeerd.
De kerkzaal is zeer licht, vanwege de twaalf grote ramen, en overkoepeld door een tongewelf. Het gepleisterde en gewitte interieur is eenvoudig te noemen. Bijna alle onderdelen stammen nog uit de bouwtijd. Alleen de koperen petroleumlampen (sinds 1959 electrisch) zijn in 1900 aangekocht, en zijn in het begin van de vorige eeuw de kuip en het klankbord van de preekstoel gewijzigd. Voor het doophek liggen vier zeventiende eeuwse grafzerken, die afkomstig zijn uit de oude kerk. De avondmaalstafel is in 1980 gemaakt door het gemeentelid. Kerk en toren zijn in het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw grondig gerestaureerd. Met name de restauratie van het interieur, waarbij veel vrijwilligers waren ingeschakeld, was een indrukwekkende prestatie met een niet minder indrukwekkend resultaat. De kerk heeft na deze periode naar de naam van de middeleeuwse beschermheilige de naam Johanneskerk gekregen. In 2014 is de toren geheel gerestaureerd. De kerk is een rijksmonument. |
| Orgel |
| 1838 |
| Het orgel wordt gebouwd door Willem van Gruisen uit Leeuwarden voor voormalige Hervormde kerk. Het orgel is geëxamineerd en goedgekeurd door H.M. Rijdsma, organist te Ysbrechtum en ingewijd op 30 september. |
| 1860 |
| Willem Hardorff uit Leeuwarden demonteert het orgel en bouwt het weer op in de nieuw gebouwde Johanneskerk. Daarbij wordt het onderfront en een deel van de ornamentiek gewijzigd om het orgel een wat groter aanzien te geven. De Sesquialter 2 st. wordt vervangen door een Cornet 3 st. |
| 1893 |
| Werkzaamheden door Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. De spaanbalgen worden vervangen door een magazijnbalg met schepbalgen. |
| 1958-1959 |
| Grondige restauratie door D.A. Flentrop uit Zaandam, onder advies van A.P. Oosterhof te Leeuwarden. De Cornet 3 st. moet weer plaats maken voor een Sesquialter 2 st. In maart wordt het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door Jan Veninga. |
| 2005 |
| Flentrop Orgelbouw uit Zaandam maakt het orgel schoon en intoneert de tongwerken. |
| 2015 |
| Het orgel ondergaat een onderhoudsbeurt, uitgevoerd door Flentrop Orgelbouw uit Zaandam. |
| Dispositie |
| Hoofdwerk, C - f''' | Onderpositief, C - f''' | ||||||
|
Bourdon Prestant Holpijp Octaaf Roerfluit Quint Octaaf Sesquialter Trompet B D |
16' 8' 8' 4' 4' 3' 2' 3 st. 8' |
Fluit does B D Viola di Gamba Prestant Fluit Woudfluit Dulciaan |
8' 8' 4' 4' 2' 8' |
||||
| Pedaal, C - c' | Werktuigelijke registers | ||||||
| Aangehangen |
Manuaalkoppel 2 afsluiters Tremulant Ventiel |
||||||
| Geschiedenis over kerk en orgel |
| Verteller | : | Jan Jongepier (1941-2011) |
| Duur | : | 5 minuten en 6 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 1998 |
| Improvisatie |
| Organist | : | Jan Jongepier |
| Duur | : | 7 minuten en 17 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 1998 |